Vì đây là một chủ đề lớn và phức tạp nên chắc chắn trong bài viết ngắn này mình không thể bao quát hết, nên rất mong nhận được chia sẻ thêm của các bạn.
Bài có tham khảo một số hình ảnh, thông tin trong sách giáo khoa Địa lý 7-8 và hình ảnh của trang Atlas of Beauty.
Ảnh 1: hình ảnh minh họa về 3 chủng tộc trong sách giáo khoa Địa lý 7
Ảnh 2: một cô gái Mông Cổ, ảnh chụp tại thủ đô Ulanbataar của nhiếp ảnh gia Mihaela Noroc (dự án ảnh The Atlas of Beauty)
Chủng tộc Mongoloid chiếm tỷ lệ lớn ở khu vực Đông Á và Đông Nam Á. Cái tên Mongoloid bắt nguồn từ tên nước Mông Cổ (Mongolia) để chỉ các nước da vàng nói chung.
Ảnh 3: một nam thanh niên Trung Quốc
Người da vàng, hay đại chủng Á phân bố trên một phạm vi địa lý rộng lớn và có sự khác biệt tương đối đáng kể giữa người Mongoloid phương Bắc (Bắc Trung Quốc, Nhật Bản, bán đảo Triều Tiên, Mông Cổ) với người Mongoloid phương Nam (Nam Trung Quốc và Đông Nam Á). Người Mongoloid phương Bắc thường mang một số đặc điểm như mắt nhỏ và một mí, mũi cao trung bình, nước da vàng nhạt.
Ảnh 4: một nữ cảnh sát người Indonesia (ảnh chụp tại Jakarta, Atlas of Beauty)
Trong khi đó, người Mongoloid phương Nam thường có nước da sẫm hơn, mắt to và hai mí. Các dân tộc Mongoloid phương Nam được chia vào nhiều nhóm ngôn ngữ khác nhau, trong đó đông đảo nhất là hệ ngôn ngữ Nam Đảo (Austronesian), chiếm tỷ lệ lớn trong dân số các nước Indonesia, Malaysia và Philippines.
Ảnh 5: một nam thanh niên người Thái Lan
Tuy nhiên, ranh giới giữa Mongoloid phương Bắc và Mongoloid phương Nam cũng không phải lúc nào cũng rạch ròi, dễ phân biệt. Có thể kể đến một ví dụ là Thái Lan và Lào. Tổ tiên của người Thái và Lào được cho là có nguồn gốc từ thượng nguồn sông Mê Kông đã di cư dần xuống phía nam, trong quá trình đó lai với các dân tộc Đông Nam Á đã sinh sống ở đó từ trước. Trong lịch sử Đông Nam Á, không ít lần có những làn sóng người Hoa di cư xuống phía Nam (ví dụ khi nhà Minh sụp đổ) rồi kết hôn với người dân các nước Đông Nam Á.
Ảnh 6: hoa hậu Việt Nam 2018, Trần Tiểu Vy
Các dân tộc sống trên lãnh thổ Việt Nam được xếp vào nhóm Mongoloid. Có ý kiến cho rằng ngoại hình của người Việt nói chung nằm trên ranh giới giữa hai vùng Mongoloid phương Bắc và phương Nam, không nghiêng hẳn về một khu vực nào. Người Việt Nam không hoàn toàn giống người Trung Quốc, Hàn Quốc, và cũng có nét khác biệt với người Indonesia, người Malay.
Ảnh 7: Các cô gái người Maya ở Guatemala, một nước Trung Mỹ
Theo các nhà nhân chủng học, người Mongoloid cổ đã từ châu Á men theo eo biển Bering (nối liền Nga và Alaska) để di cư sang châu Mỹ, trở thành tổ tiên của các nền văn minh lớn như Maya, Aztec và Inca. Không có gì ngạc nhiên khi người bản địa châu Mỹ nhìn có nét giống giống cư dân vùng Đông Nam Á hiện đại.
Ảnh 8: Asa Butterfield, diễn viên người Anh
Chủng tộc Europid (còn gọi là Caucasian) - người da trắng chiếm số đông dân số của châu Âu. Các dân tộc của châu Âu lại được phân thành 3 nhóm ngôn ngữ lớn có liên hệ lịch sử, văn hóa là German (Đức, Anh, các nước Bắc Âu), Latinh (Ý, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Romania) và Slav (Nga, Ba Lan, các nước Nam Tư cũ). Ngoài ra còn có các dân tộc không thuộc 3 nhóm kể trên là Hy Lạp, Albania, Hungary… Đặc điểm chung của nhóm Europid là có nước da trắng/sáng màu, có sự đa dạng về màu mắt (xanh lam, xanh lục, nâu) và màu tóc (vàng, đỏ, nâu, đen).
Ảnh 9: một cô gái Nga ở thành phố Korolyov (Atlas of Beauty)
Trong từng nhóm ngôn ngữ lớn của châu Âu cũng chia làm nhiều nhóm dân tộc dựa trên mối quan hệ gần gũi. Người Nga có liên hệ chủng tộc gần với người Ukraine và Belarus hơn cả (nhóm Đông Slav), người Ba Lan có họ hàng gần với Czech và Slovakia (Tây Slav). Còn nhóm Nam Slav có các dân tộc như Bulgaria, Serbia, Croatia…
Ảnh 10: Á hậu 1 Miss Universe 2013 người Tây Ban Nha, Patricia Rodriguez
Các nước châu Âu nhìn chung đều thuộc chủng tộc Europid nhưng cũng có sự khác biệt giữa các khu vực địa lý. Ví dụ tỷ lệ người tóc vàng cao hơn ở các nước Thụy Điển, Phần Lan, Na Uy nhưng xuống Nam Âu lại thấp hơn. Một bộ phận dân Nam Âu như Tây Ban Nha chẳng hạn có nước da rám nắng màu bánh mật tự nhiên, đường nét có phần hao hao các nước Trung Đông. Thời trung cổ, Tây Ban Nha từng là vùng đất của các vương quốc Hồi giáo.
Ảnh 11: Diễn viên người Mỹ gốc Ai Cập Rami Malek.
Tuy nhiên, người Europid (hay người da trắng) không chỉ sống tại mỗi châu Âu như cái tên gọi chủng tộc này. Họ còn là cư dân bản địa của một số khu vực địa lý khác, chẳng hạn như Tây Á, Nam Á và Bắc Phi. Một bộ phận lớn người dân ở các nước Bắc Phi như Ai Cập, Algeria, Libya có nước da sáng màu và đường nét giống người Âu, chứ không phải là người da đen.
Ảnh 12: Lược đồ phân bố chủng tộc ở châu Á (sách giáo khoa Địa lý 8)
Châu Á là nơi sinh sống đan xen của các chủng tộc Mongoloid, Europid và cả Australoid.
Ảnh 13: Chân dung một cô gái Iran (Atlas of Beauty)
Chủng tộc Europid còn sinh sống tại nhiều nước Tây Nam Á, có thể kể đến như Saudi Arabia, Iraq, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ… Ngoại hình của người dân Tây Nam Á gần gũi với người châu Âu hơn so với người da vàng ở phía bên kia châu lục.
Ảnh 14: Địch Lệ Nhiệt Ba, diễn viên người Trung Quốc thuộc dân tộc Duy Ngô Nhĩ (Uyghur)
Chính tại châu Á, tại những làn ranh giữa các chủng tộc lớn đã xuất hiện những dân tộc mang vẻ đẹp lai độc đáo. Một trong số đó là khu vực Trung Á (bao gồm 5 nước thuộc Liên Xô cũ tên có đuôi -stan như Kazakhstan, Uzbekistan) và cả miền Tây Trung Quốc. Cư dân của vùng này có những người mang nét đẹp của cả đại chủng Mongoloid và Europid.
Ảnh 15: Aishwarya Rai, nữ diễn viên Ấn Độ từng đoạt vương miện Miss World 1994. Cô được bình chọn là Hoa hậu Thế giới đẹp nhất lịch sử.
Ấn Độ là một giao điểm nữa giữa các chủng tộc lớn. Sự tương phản có thể nhận thấy rõ nét giữa các diễn viên Bollywood với nước da sáng màu, đường nét khuôn mặt đậm chất Âu với những người dân Ấn Độ có nước da sậm. Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, sự kết hợp giữa người Australoid có nước da nâu với người Europid đã góp phần tạo nên vẻ đẹp rất riêng của phụ nữ Ấn Độ và Nam Á nói chung. Tùy theo mức độ lai, người Ấn Độ có thể có những người người da trắng, mắt xanh hoặc da nâu, mắt đen. Đó là còn chưa kể vùng Đông Bắc Ấn Độ có cư dân thuộc chủng tộc Mongoloid.
Ảnh 16: Một cô gái ở Mumbai, Ấn Độ (Atlas of Beauty)
Không phải người Ấn Độ nào cũng nhìn giống như diễn viên Bollywood ta thường thấy trên tivi. Người Ấn Độ có nước da nâu hiện vẫn phải đối mặt với sự kỳ thị và định kiến về màu da.
Ảnh 17: một người mẫu nam gốc Nigeria
Người Negroid - hay người da đen là chủng tộc chiếm tỷ lệ lớn ở phần lớn châu Phi (trừ Bắc Phi). Một vài đặc điểm ngoại hình nổi bật của người dân chủng tộc này là nước da từ nâu đến đen, môi dày, tóc quăn. Đa phần các dân tộc da đen ở châu Phi nói các ngôn ngữ thuộc ngữ hệ Niger-Congo.
Ảnh 18: một cô gái dân tộc Afar, Ethiopia (Atlas of Beauty)
Cũng như các chủng tộc khác, bên trong chủng tộc Negroid cũng có sự đa dạng rất lớn giữa các vùng địa lý khác nhau. Đường nét khuôn mặt của một số dân tộc vùng Sừng châu Phi (Ethiopia, Somalia) có một vài nét riêng, có thể là do những liên hệ về lịch sử, nhân chủng với cư dân của vùng Tây Nam Á.
Ảnh 19: tranh của họa sĩ Miguel Cabrera (thế kỷ 18): người da trắng lấy người da đỏ, sinh ra con lai mestizo
Bây giờ chúng ta sẽ tiến sang châu Mỹ, khu vực có sự đa dạng chủng tộc cực kỳ lớn. Những cư dân đầu tiên của châu Mỹ là người da đỏ thuộc chủng tộc Mongoloid có nguồn gốc từ châu Á. Sau những cuộc phát kiến địa lý và xâm chiếm thuộc địa của thực dân châu Âu, người da trắng đã di cư sang châu Mỹ với số lượng lớn, kèm theo đó là những nô lệ da đen bị bắt từ châu Phi sang. Sự chung sống giữa các chủng tộc đã tạo nên bức tranh sắc tộc đa dạng của nhiều nước trong khu vực này.
Ảnh 20: tranh của họa sĩ Miguel Cabrera (thế kỷ 18): người da trắng lấy người da đen, sinh ra con lai mulatto
Ở một số thuộc địa Bắc Mỹ, việc kết hôn giữa người khác chủng tộc bị cấm đoán do quan niệm về sự thượng đẳng của người da trắng, tuy nhiên vẫn có nhiều đứa trẻ là con lai sinh ra (do cưỡng ép). Trong khi đó tại Mỹ Latinh, việc kết hôn đa chủng tộc giữa đàn ông Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha với phụ nữ bản địa và da đen xảy ra phổ biến hơn. Lúc đầu, người Tây Ban Nha cố gắng phân loại các nhóm người lai bằng cách tên gọi như mestizo (lai da trắng, da đỏ), mulatto (lai da trắng, da đen), castizo (mang ¾ dòng máu da trắng, ¼ da đỏ)… Tuy nhiên sau vài thế hệ, sự hòa huyết giữa các chủng tộc đan xen nhiều đến mức việc phân loại trở nên bất khả thi.
Ảnh 21: Ariadna Gutierrez, “hoa hậu hụt” tại Miss Universe 2015, cô sở hữu vẻ đẹp lai đa sắc tộc
Ngày nay, người lai chiếm tỷ lệ khá lớn tại nhiều nước Mỹ Latinh như Mexico, Peru, Venezuela, Colombia, Brazil… Nhiều người lai mang vẻ đẹp kết hợp hài hòa giữa các chủng tộc, và có lẽ nhờ đó, khu vực Mỹ Latinh trở thành lò của nhiều người mẫu, hoa hậu nổi tiếng.
Ảnh 22: Magnolia Maymuru, thí sinh hoa hậu người bản địa (Aboriginal Australian) tại Australia
Ngoài 3 nhóm chủng tộc chính, chủng tộc Australoid cũng được coi là một chủng tộc riêng rẽ mặc dù về mặt ngoại hình họ có nhiều điểm tương đồng với người Negroid ở châu Phi. Người Australoid là cư dân bản địa của các nước châu Đại Dương như Úc, Papua New Guinea.
No comments:
Post a Comment